THƯ
MỤC
"Đại
sự không thành! Chết là vinh!
Còn
chống án làm chi vô ích!"
Sáng
lập viên, lãnh tụ Việt Nam Quốc Dân Đảng. Quê ở thôn Đa Ngưu, nay
thuộc xã Tân Tiến, huyện Văn Giang, Hưng Yên.
Ông là con út trong gia đình có 4 anh chị em, thân phụ của ông là
cụ Duy Chân (còn có tên khác là Đức Chân, Đức Tường). Cụ
Duy Chân có 4 người con: Phó Đức Chỉ, Phó Đức Ước, Phó Thị Quy,
và Phó Đức Chính.
Phó Đức Chính là một thành
viên lãnh đạo của Tổng Bộ, phụ trách công tác tổ chức của Việt Nam
Quốc Dân Đảng. Ông là một yếu nhân, cánh tay phải đắc lực của Đảng
trưởng Nguyễn Thái Học trong việc hoạch định kế sách và vạch ra
những kế hoạch tuyên truyền, hành động.
Vì là lãnh tụ của một tổ chức
chống Pháp đòi quyền tự do dân chủ nên ông và các lảnh tụ khác của
Đảng bị thực dân Pháp theo dõi và truy lùng rất gắt gao. Sau vụ
ám sát một chủ mộ phu người Pháp Bazin, ông bị mật thám Pháp bắt
từ Lào về Hà Nội và bị kết án 2 năm tù treo nhưng ông vẫn bí mật
hoạt động và vạch ra kế hoạch cho cuộc tổng khởi nghĩa giành chính
quyền.

Rạng sáng ngày 10-2-1930, cuộc tổng khởi nghĩa
nổ ra tại Yên Bái, Phú Thọ rồi lan ra Kiến An, Vĩnh Bảo- Hải Phòng
nhưng do không được chuẩn bị kỹ càng nên cuộc khởi nghĩa đã bị thực
dân Pháp đàn áp dã man và dẫn tới thất bại.
Ngày 15-2, trong khi ông cùng
1 số chiến sỹ khác của Đảng đang họp bàn phá thành Sơn Tây thì bị
thực dân Pháp vây bắt và bị giải về nhà tù Hỏa Lò, Hà Nội. Không
lâu sau, Nguyễn Thái Học và các yếu nhân khác cũng bị bắt.
Ngày 23-3-1930, Phó Đức Chính
bị thực dân Pháp tuyên án tử hình. Lúc đó ông mới 23 tuổi, là người
trẻ nhất và cũng là người duy nhất bị kết án từ chối ký vào đơn
xin chống án.
Rạng sáng ngày 17-6-1930, Phó Đức Chính cùng lãnh tụ Nguyễn Thái
Học và 11 chiến sỹ khác bước lên đoạn đầu đài tại pháp trường Yên
Bái.
Trước khi bước lên máy chém,
ông là người duy nhất yêu cầu được nằm ngửa để nhìn lưỡi dao rơi
xuống.
Có câu: Tố nhân bất khả hữu
cao ngạo thái. Nhiên, bất khả vô cao ngạo cốt. Ông quả là một con
người như vậy
Phó Đức Nam
tổng hợp từ gia phả
họ Phó và tiểu sử của Phó Đức Chính do ông Phó Bá Hào Nam - chi
Giáp, hậu sinh đời thứ 12 biên soạn.
Xin bấm
vào THƯ MỤC
để xem tiếp.
|